Of Harry Houdini ooit een parenclub heeft bezocht valt te betwijfelen. Zijn ontsnappingsact kan voor de burgemeester van Cuijk echter wellicht als voorbeeld dienen, nadat de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State een streep zette door zijn weigering om de vergunningaanvragen voor een parenclub te verlenen.
Zowel de uitspraak zelf als de feiten van de zaak zijn het bespreken waard. We beginnen met het laatste. Een getrouwd stel zou als leidinggevenden op de vergunningen voor de parenclub komen te staan. De mannelijke wederhelft fungeerde bovendien als (indirect) bestuurder en aandeelhouder van de vergunningaanvrager. Bijzonder aan deze zaak is dat het LBB advies en de weigering deels gebaseerd waren op een vermoeden van door de echtgenoot gepleegde geweldsdelicten, waarvan zijn vrouw (en zakenpartner) het slachtoffer was.
HUISELIJK GEWELD
Het LBB was mede vanwege die geweldsdelicten tot de conclusie gekomen dat er sprake was van een ernstig gevaar dat de vergunningen gebruikt zouden worden om strafbare feiten te plegen, de b-grond. Nadat de vrouw aangifte had gedaan, bleek uit het proces-verbaal van verhoor dat de echtgenoot eind mei 2012 en meerdere malen in de vijf jaren daaraan voorafgaand vermoedelijk fysiek geweld tegen zijn vrouw had gebruikt. Bovendien had hij erkend dat er op al die momenten alcohol in het spel was geweest. Het proces-verbaal van bevindingen vermeldde verder dat een verbalisant van de politie had waargenomen dat de vrouw “een rode krans op haar keel en wang had, dat aan de rechterzijde van haar gezicht beurse plekken zaten, dat deze plekken ter hoogte van haar kaaklijn en jukbeen enigszins groen/blauw van kleur waren en dat een beurse plek bij haar kin rood was.”
SEPOT
Tot een veroordeling kwam het echter niet. Relatietherapie en een aantal bezoeken aan het steunpunt huiselijk geweld waren voor het OM voldoende om zaak op verzoek van het slachtoffer te seponeren wegens gewijzigde omstandigheden. Volgens de Aanwijzing gebruik sepotgronden houdt deze sepotgrond in: verbeterd levensgedrag van verdachte; dan wel omstandigheden die tot het delict hebben geleid of die tot recidive zouden kunnen leiden, bestaan niet meer of zijn in belangrijke mate gewijzigd.
UITSPRAAK AFDELING
De reden van het sepot brengt de Afdeling tot de conclusie dat de geweldsdelicten niet kunnen leiden tot een ernstig gevaar op de b-grond. Dat oordeel lijkt op het eerste gezicht niet onlogisch. Waarom zouden de burgemeester en het LBB tot de conclusie komen dat er met de vergunning strafbare feiten worden gepleegd als het OM geen recidivegevaar ziet? Toch is de betekenis die aan het sepot wordt gehecht opmerkelijk.
De wetgever schrijft in artikel 3, derde lid van de Wet Bibob namelijk op limitatieve wijze voor hoe de conclusie over het gevaar tot stand komt. Doorslaggevend zijn onder meer het soort en het aantal van de feiten uit het verleden van de personen in kwestie. Alleen feiten die samenhangen of overeenkomen met de activiteiten van de beschikking kunnen in de beoordeling worden betrokken. Het aantal van de feiten bepaalt vervolgens het risico voor de toekomst; hoe meer feiten, des te groter de kans op herhaling. Beide elementen staan in deze zaak naar onze mening niet ter discussie: dat geweldsdelicten in een kwetsbare branche als deze aan het samenhangcriterium voldoen is inmiddels vaste jurisprudentie. Bovendien bestaat het ernstige vermoeden dat dit geweld gedurende een periode van vijf jaar meermaals is gepleegd.
Deze zaak wordt echter beslist op de wijze waarop het OM de strafzaak heeft afgedaan en dat is in beginsel juist geen onderdeel van de Bibob-beoordeling van artikel 3, derde lid. Recent bevestigde de Afdeling dit standpunt door in algemene bewoordingen te stellen dat het bestuursorgaan, los van de vervolgingsbeslissing door het OM, zelfstandig bevoegd is te oordelen over de weigeringsgronden in artikel 3. In dat opzicht lijkt deze uitspraak met die stelling in tegenspraak.
De burgemeester van Cuijk werd geconfronteerd met een beoogd leidinggevende van een parenclub die tijdens een verhoor van de politie had toegegeven meerdere malen fysiek geweld tegen zijn vrouw te hebben gebruikt. Bovendien had hij erkend al die keren alcoholische drank te hebben genuttigd. Kon de burgemeester gegeven deze informatie anders dan de aangevraagde vergunningen weigeren? Hoe had hij zich tegenover eventuele slachtoffers en de samenleving kunnen verantwoorden als hij met deze kennis de vergunningen toch had verleend en het daarna fout was gelopen? De weigeringsbeslissing was wat ons betreft dan ook niet onlogisch. Bovendien hadden LBB, noch burgemeester deze uitspraak kunnen voorzien; niet eerder betrok de Afdeling een dergelijk sepot immers bij de vraag of er gevaar op de b-grond bestaat.
HOUDINI ACT?
De burgemeester heeft nu een nieuw besluit op bezwaar te nemen. Voor een weigering op grond van de Wet Bibob lijkt de uitspraak geen ruimte te bieden, althans niet zonder dat er in de tussentijd nieuwe strafbare feiten zijn bijgekomen. De omstandigheden geven echter wel aanleiding om te veronderstellen dat de echtgenoot in enig opzicht niet van goed levensgedrag was op het moment van het oorspronkelijke besluit op bezwaar. Dat is zowel in de Drank- en Horecawet als in de APV van de gemeente Cuijk een weigeringsgrond. Vanwege de ruime maatstaf die de Afdeling hanteert bij de beoordeling van de levensgedragtoets, is het niet ondenkbaar dat een weigering op die grond wel stand had gehouden. Het is dan ook het onderzoeken waard in hoeverre dat nu nog het geval is. Aangezien er nu een volledige heroverweging plaatsvindt, zal de verstreken tijd sinds het laatste geweldsdelict de burgemeester daarbij niet helpen. Desondanks wijst A.E. van Rooij er in haar annotatie in de Gemeentestem (GST 2018/21) op dat er geen maximum terugkijktermijn geldt, maar dat er bij oudere feiten goed gemotiveerd zal moeten worden waarom ze verband houden met de exploitatie van de onderneming. En juist daarin zit in deze zaak de mogelijkheid van een Houdini-achtige ontsnapping.
RECHTSTREEKS BIBOB-TIPS EN JURISPRUDENTIE ONTVANGEN IN UW MAILBOX?
Meld u zich dan onderaan de homepagina aan voor de nieuwsbrief. U ontvangt dan bovendien gratis een voorbeeld Bibob-besluit, met een modeltekst en meer dan tien handige tips.