Een van de bijzondere aspecten van de Wet Bibob is dat niet alleen de directe "wederpartij" van de overheid wordt onderzocht, maar ook zijn zakelijke omgeving in dat onderzoek wordt betrokken. In deze korte bijdrage zetten wij de usual suspects uit het Bibob-onderzoek op een rij.
BETROKKENE
De wet zet de betrokkene centraal, dit is de directe wederpartij van de overheid: dus bijvoorbeeld de vergunningaanvrager of -houder of degene waarmee een vastgoedtransactie is of wordt aangegaan.
VIER RELATIES
Om te voorkomen dat er stromanconstructies worden opgetuigd, maakt de wet het vervolgens mogelijk om vier soorten relaties van de betrokkene in het Bibob-onderzoek te betrekken. Kan tenminste één van deze relaties gedurende het onderzoek worden vastgesteld, dan worden de antecedenten van deze personen meegewogen bij het vaststellen van het gevaar. De relaties zijn achtereenvolgens:
- vermogensverschaffers (bijvoorbeeld degenen die een lening verstrekken);
- bestuurders (indien de betrokkene een rechtspersoon is);
- aandeelhouders, en
- personen tot wie de betrokkene in een zakelijk samenwerkingsverband staat.
Over de eerste drie categorieën bestaat doorgaans weinig discussie. Het is met name het zakelijk samenwerkingsverband waarover getwist wordt. De wet geeft daarvan geen definitie en laat de invulling zo veel mogelijk aan de omstandigheden van het geval en de rechter over.
De kern van het begrip zakelijk samenwerkingsverband is dat ook personen zonder formele, maar met feitelijke invloed op de betrokkene bij het onderzoek worden betrokken. Bijvoorbeeld een adviseur of verhuurder van het vestigingspand die een veel grotere mate van invloed op de onderneming hebben dan op grond van hun rol verwacht mag worden. Op welke manier die invloed blijkt, wordt vervolgens vastgesteld aan de hand van de feiten in het onderzoek. Het is inmiddels vaste jurisprudentie van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State dat het in ieder geval moet gaan om een "zakelijke relatie, die gericht is op samenwerking en een zeker duurzaam en structureel karakter heeft".
AANBEVOLEN LITERATUUR
Voor een uitgebreidere beschouwing van het zakelijk samenwerkingsverband verwijzen we naar het overzichtsartikel Schijnconstructies ondervangen van R.D Scholte, gepubliceerd in de bunder Zuiver Zaken Doen.
RECHTSTREEKS BIBOB-TIPS EN JURISPRUDENTIE ONTVANGEN IN UW MAILBOX?
Meld u zich dan onderaan de homepagina aan voor de nieuwsbrief. U ontvangt dan bovendien gratis een voorbeeld Bibob-besluit, met een modeltekst en meer dan tien handige tips.